Voor de Nederlands-Indische gemeenschap

IN HET NIEUWE NUMMER: Een rugzak vol schuld en schaamte

‘De schuld en schaamte die ik van kleins af aan zo heb omarmd en heb meegedragen, zijn in essentie niet van mij’

Anne Marsman is psycholoog, traumatherapeut, oprichter van het online platform Traumanet en gepromoveerd op onderzoek naar de impact van ingrijpende jeugdervaringen. Anne is derde generatie: haar grootouders van moeders kant zijn geboren in Indië en na de oorlog naar Nederland gekomen. Ze schrijft het liefst voorbij Indisch zwijgen. Over het kwetsbare, pijnlijke, donkere en duistere dat veelal werd en wordt verzwegen, maar ook een plek mag krijgen.

Een jaar of 8 moet ik zijn geweest toen ik mijn Japanse vriendinnetje Yuki op een woensdagmiddag mee naar huis nam, haar voorstelde aan mijn oma, die nog niet zo lang geleden bij ons was ingetrokken, en voor het eerst een blik in haar ogen zag die ik nooit eerder had gezien. Ik herinner me de spanning die plots voelbaar werd, maar die ik niet begreep. Ik herinner me dat ik aan alles voelde dat ik een fout had begaan, maar niet wist welke. En ik herinner me hoe mijn oma ons die middag kortaf groette en zich direct weer omdraaide, en hoe ik vol verwarring achterbleef met een gevoel van schuld en schaamte.

Vermoedelijk was het niet de eerste keer dat ik me schuldig voelde om iets dat zoveel groter was dan ik überhaupt kon overzien, en ook niet de eerste keer dat ik me schaamde. Of dat ik me intens verward voelde door wat ik waarnam, maar niet begreep. De laatste keer was het in ieder geval zeker niet, want naarmate ik groter en ouder werd, groeide de verwarring, de schuld en de schaamte haast onopgemerkt met me mee. Als een soort schaduw die me overal achtervolgde en die ik bijna aan mijn lijf voelde plakken, maar tegelijkertijd nooit echt zichtbaar werd of concreet genoeg om vast te pakken. En zo werd ik het kind, de jonge vrouw, de vrouw die zich constant voor alles en meer excuseerde, en schaamde. Die zich altijd anders voelde, nooit echt thuis. In de overtuiging dat dat aan mij lag, natuurlijk. Dat het simpelweg mijn schuld was dat ik niet wist hoe ik ‘gewoon’ en ‘normaal’ moest zijn, zoals ‘zij’.